تعاريف طرح‌هاي شهرسازي و معماري

 طرح كالبدي ملي

با هدف مكانيابي براي گسترش آينده شهرهاي موجود و ايجاد شهرها و شهرك‌هاي جديد،‌ پيشنهاد شبكه شهري آينده كشور يعني اندازه شهرها، چگونگي استقرار آنها در پهنه كشور و سلسله مراتب ميان شهرها به منظور تسهيل و مديريت سرزمين و امر خدمت رساني به مردم و پيشنهاد چارچوب مقررات ساخت و ساز در كاربري‌هاي مجاز زمين‌هاي سراسر كشور.

 طرح جامع سرزمين

طرح جامع سرزمين، طرحي است كه شامل استفاده از سرزمين در قالب هدف‌ها و خط مشي‌هاي ملي و اقتصادي از طريق بررسي امكانات و منابع و مراكز جمعيت شهري و روستايي كشور و حدود و توسعه و گسترش شهرها و شهرك‌هاي فعلي و آينده و قطب‌هاي صنعتي و كشاورزي و مراكز جهانگردي و خدماتي بوده و در اجراي برنامه‌هاي عمراني بخش‌هاي عمومي و خصوصي ايجاد نظم و هماهنگي نمايد.

 طرح كالبدي منطقه‌اي

با هدف مكانيابي براي گسترش آينده شهرهاي موجود و ايجاد شهرها و شهرك‌هاي جديد،‌ پيشنهاد شبكه شهري آينده كشور يعني اندازه شهرها، چگونگي استقرار آنها در پهنه كشور و سلسله مراتب ميان شهرها به منظور تسهيل و مديريت سرزمين و امر خدمت رساني به مردم و پيشنهاد چارچوب مقررات ساخت و ساز در كاربري‌هاي مجاز زمين‌هاي سراسر كشور

 طرح توسعه و عمران (جامع) ناحيه‌اي

اين طرح در اجراي وظايف محول شده در قانون تغيير نام وزارت آباداني و مسكن به وزارت مسكن و شهرسازي و تعيين وظايف آن - مصوب 1353- و تصويبنامه شماره 70971/ت407 ه مورخ 5/11/1373 هيات وزيران، به منظور تدوين سياست‌ها و ارائه راهبردها در زمينه هدايت و كنترل توسعه و استقرار مطلوب مراكز فعاليت، مناطق حفاظتي و همچنين توزيع متناسب خدمات براي ساكنان شهرها و روستاها در يك يا چند شهرستان كه از نظر ويژگي‌هاي طبيعي و جغرافيايي همگن بوده و از نظر اقتصادي، اجتماعي و كالبدي داراي ارتباطات فعال متقابل باشند، تهيه مي‌شود.

 طرح مجموعه شهري

اين طرح بر اساس مصوبه شماره 9860/ت 15311/ه مورخ 13/8/1374 هيات وزيران براي شهرهاي بزرگ و شهرهاي اطراف آنها تهيه مي‌شود.

 طرح جامع شهر

طرح جامع شهر عبارت از طرح بلند مدتي است كه در آن نحوه استفاده از اراضي و منطقه‌بندي مربوط به حوزه‌هاي مسكوني، صنعتي، بازرگاني، اداري و كشاورزي و تأسيسات و تجهيزات و تسهيلات شهري و نيازمندي‌هاي عمومي شهري، خطوط كلي ارتباطي و محل مراكز انتهايي خط (ترمينال) و فرودگاه‌ها و بنادر و سطح لازم براي ايجاد تأسيسات و تجهيزات و تسهيلات عمومي مناطق نوسازي، بهسازي و اولويت‌هاي مربوط به آنها تعيين مي‌شود و ضوابط و مقررات مربوط به كليه موارد فوق و همچنين ضوابط مربوط به حفظ بنا و نماهاي تاريخي و مناظر طبيعي، تهيه و تنظيم مي‌گردد. طرح جامع شهر بر حسب ضرورت قابل تجديدنظر خواهد بود.

 طرح تفصيلي

طرح تفصيلي عبارت از طرحي است كه بر اساس معيارها و ضوابط كلي طرح جامع شهر نحوه استفاده از زمين‌هاي شهري در سطح محلات مختلف شهر و موقعيت و مساحت دقيق زمين براي هر يك از آنها و وضع دقيق و تفصيلي شبكه عبور و مرور و ميزان تراكم جمعيت و تراكم ساختماني در واحدهاي شهري و اولويت‌هاي مربوط به مناطق بهسازي و نوسازي و توسعه و حل مشكلات شهري و موقعيت كليه عوامل مختلف شهري در آن تعيين مي‌شود و نقشه‌ها و مشخصات مربوط به مالكيت بر اساس مدارك ثبتي تهيه و تنظيم مي‌گردد.

 طرحهاي بهسازي، نوسازي، بازسازي و مرمت بافت‌ها

طرح‌هاي بهسازي، نوسازي، بازسازي و مرمت بافت‌ها طرح‌هايي هستند كه براي بهسازي، نوسازي و بازسازي محلات شهر اعم از قديم، جديد و يا مساله‌دار به عنوان طرح تفصيلي بخشي از بافت موجود شهر تهيه مي‌شوند.

 طرح آماده‌سازي توسعه‌هاي جديد در شهرها

اين طرح‌ها شامل مجموعه عمليات لازم براي مهيا نمودن زمين جهت احداث ممكن و تأسيسات لازم مربوط مطابق قانون زمين شهري و آيين نامه‌هاي اجرايي آن است و به عنوان طرح تفصيلي توسعه‌هاي جديد شهري تهيه مي‌گردد.

 طرح طراحي شهري

طراحي شهري دانشي است كه ارتقاي كيفيت محيط را بر اساس ادراك و رفتار مردم كارشناسان و مديران ملحوظ دارد.

ماخذ: بيانيه پاياني همايش سيما و منظر شهري تجارب جهاني و چشم انداز آينده 28/11/82

 طرح هادي شهري

طرح هادي شهري عبارت از طرحي است كه در آن جهت گسترش آتي شهر و نحوه استفاده از زمين‌هاي شهري براي عملكردهاي مختلف به منظور حل مشكلات حاد و فوري شهر و ارايه راه‌حل‌هاي كوتاه مدت و مناسب براي شهرهايي كه داراي طرح جامع نمي‌باشند، تهيه مي شود.

 طرح شهرهاي جديد

عبارت است از طرح‌هايي كه براي ايجاد شهرهاي جديد طبق تعريف ماده (1) تصويب نامه شماره  2340/ت276هـ  مورخ  25/6/1371 در قالب طرح‌هاي كالبدي ملي و منطقه‌اي و جامع ناحيه‌اي ضرورت و مكان ايجاد آنها با سقف جمعيتي و نوع فعاليت معين به تصويب شوراي عالي شهرسازي و معماري ايران خواهد رسيد و متعاقب آن و مانند ساير شهرها بايستي براي آنها طرح جامع و تفصيلي تهيه شود.

 طرح شهرك‌هاي مسكوني

طرح شهرك‌هاي مسكوني طرحي كه براي ايجاد يك مركز جمعيتي جديد در خارج از محدوده قانوني و حريم شهرها ـ مصوب 1355 ـ تهيه مي‌شود.

 طرح هادي روستا

عبارت از طرحي است كه ضمن ساماندهي و اصلاح بافت موجود ميزان و مكان گسترش آتي و نحوه استفاده از زمين براي عملكردهاي مختلف از قبيل مسكوني، توليدي، تجاري و كشاورزي و تأسيسات و تجهيزات و نيازمندي‌هاي عمومي روستايي را حسب مورد در قالب مصوبات طرحهاي ساماندهي فضا و سكونتگاه‌هاي روستايي يا طرحهاي جامع ناحيه‌اي تعيين مي‌نمايد.

منبع: سايت وزارت راه و شهرسازي